ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΕΛΙΣΣΙΝΟΣ, Ο ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Ο Σταύρος Μελισσινός – σανδαλοποιός δεύτερης γενιάς και ποιητής κι απόγονος της ιστορικής οικογένειας  των Μελισσινών- γεννήθηκε το 1929, στην Αθήνα. Από την πλευρά της μητέρας του είναι απόγονος του διάσημου ήρωα του 1821, στρατηγού Δήμου Τσέλιου- Φερεντίνου. Ο Δήμος Τσέλιος ήταν από το Μεσολόγγι και επίσης σύγχρονος και συμπολεμιστής του Λόρδου Βύρωνα, του ποιητή, που πέθανε για την Ελληνική Ανεξαρτησία, στο Μεσολόγγι, στις 19 Απριλίου 1824.-

ΣΠΟΥΔΕΣ & ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΘΗΤΕΙΑ

Μετά το γυμνάσιο, ο Σταύρος Μελισσινός, υπηρέτησε ως αξιωματικός στον ελληνικό στρατό. Εκεί, άρχισε να γράφει τα πρώτα του ερωτικά ποιήματα, των οποίων αποδέκτης ήταν η μελλοντική σύζυγός του Σοφία Απέσσου. Γύρω στο 1954, εγκατέλειψε το στρατό και άρχισε σπουδές κινηματογράφου στη Σχολή Σταυράκου, στην Αθήνα. Όμως, οι φιλοδοξίες του ματαιώθηκαν με τον πρόωρο θάνατο του πατέρα του, το 1955.

ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

Η Τζάκυ Ωνάσση με το Στάυρο Μελισσινό, έξω από το σαδαλοποιείο του

Μετά το θάνατο του πατέρα του, ο Σταύρος, ο οποίος είχε ήδη δική του οικογένεια, έπρεπε να ζήσει. Έτσι, εγκατέλειψε τις σπουδές κι αφού ανέλαβε την οικογενειακή επιχείρηση και συνέχισε να κατασκευάζει τα καουτσούκ σανδάλια και τα παπούτσια πεζοπορίας που έκανε ο πατέρας του νωρίτερα.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ «ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΑΝΔΑΛΙΑ»
Ο Σταύρος, σύντομα, κατέκτησε τον κόσμο της μόδας, όταν πρωτοπαρουσίασε τα αρχαιοελληνικά σανδάλια του, στα μέσα της δεκαετίας του ’50. Η έμπνευσή του προήλθε από Αγγλίδα χορογράφο, που παρήγγειλε αρχαιοελληνικά ζευγάρια για την ομάδα της, όπως αυτά που έκανε ο πατέρας του για το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας. Στην αρχή αρνήθηκε, αλλά η Σοφία, η σύζυγος του, με το εμπορικό δαιμόνιο, του υπενθύμισε το οικονομικό χάος στην μεταπολεμική Ελλάδα κι εκείνος συμφώνησε ότι ήταν  δύσκολο να ζεις από την ποίηση και τελικά δέχτηκε.

ΤΑ ΣΑΝΔΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ!

Αφού έφτιαξε έξι ζευγάρια για την Αγγλίδα χορογράφο, έφτιαξε και μερικά επιπλέον, για τον εαυτό του και τα ‘βαλλε στη βιτρίνα. Αυτό ήταν, τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Οι πρώτοι αμερικανοί τουρίστες μετά τον πόλεμο και ειδικά οι νεαρές φίλες ή σύζυγοι των στρατευμένων στις Αμερικάνικες βάσεις της Ελλάδας, τα αγάπησαν τόσο πολύ που άρχισαν να τα αγοράζουν σαν ντόνατς. Αυτές, και οι διασημότητες που άρχισαν να συρρέουν, διέδωσαν τη μόδα των αρχαιοελληνικών σανδαλιών στα πέρατα της γης. Τα σανδάλια του διάσημου πλεον Μελισσινού «Σανδαλοποιού Ποιητή της Αθήνας» γεννήθηκαν και εξακολουθούν να ζουν και να είναι δημοφιλή μέχρι σήμερα!

Τις δόξες πάρε, τις τιμές του μάταιου τούτου κόσμου
Τα γρανιτένια ανάκτορα κι εμέ μονάχα δωσ’ μου
Της θλίψης το χαμόγελο το δάκρυο της χαράς
Και θα ‘χω χτίσει για να ζώ χίλια παλάτια εντός μου.

Σταύρος Μελισσινός -Αθηναϊκά Ρουμπαγιάτ

ΜΕΛΙΣΣΙΝΟΣ: “ΈΝΑΣ ΜΙΚΡΟΣ ΜΥΘΟΣ ΣΤΗ ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ ”

Από τον Τζέισον Σκούνοβερ

1978 – CANADA HERALD TRIBUNE

ΑΘΗΝΑ- Δεν συμβαίνει συχνά ένα άτομο να γίνεται τουριστικό αξιοθέατο, αλλά αυτή είναι η περίπτωση του Σανδαλοποιού Ποιητή Της Αθήνας, που βρίσκεται δίπλα στο παζάρι (του Μοναστηρακίου). Όταν λες ότι ο Σταύρος Μελισσινός, είναι ένας μικρός μύθος δεν είσαι μακριά από την αλήθεια.

Ο Σταύρος Μελισσινός στο εργαστήρι του, τέλος 50 αρχές 60

Εκτός από διεθνώς αναγνωρισμένος ποιητής, λόγω της προσωπικής του αξίας, είναι και σανδαλοποιός διασημοτήτων όπως η Σοφία Λόρεν, που φόρεσε τα σανδάλια του την εποχή του γυρίσματος της ταινίας “Boy on a Dolphin” στην Ελλάδα (τόσο παλιά που κανένας δεν θέλει να θυμάται) κι επίσης, οι Μπιτλς, ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ, η Μαραγκό Φοντέιν, η Τζάκι Ωνάση, ο Άντονι Κουίν (Ζορμπάς, ο Έλλην Μεγιστάνας), ο Τζορτζ Πέπαρντ, η Ούρσουλα Άντρες ο Τζόζεφ Κόττεν και ο Γκάρι Κούπερ. Με τέτοιο πελατολόγιο πρέπει να κάνει καλά την δουλειά του.

Το μικρό και γραφικό εργαστήρι του Μελισσινού βρίσκεται στην σκιά της Ακρόπολης, δίπλα στην Πλατεία Μοναστηρακίου. Εκεί βλέπεις πολύχρωμες εμπορικές εγκαταστάσεις, φύρδην μίγδην εμπορεύματα σε εκθεσιακούς πάγκους και καρότσια που μαζί με τα μαγαζάκια συναποτελούν το παζάρι της Αθήνας, όπου τουριστικά εμπορεύματα, όπως σφυρήλατα μπρούτζινα βάζα και δίσκοι μαζί με απομιμήσεις αγαλματίδιων της Αθηνάς και καρτ-ποστάλ ανταλλάσσονται ή πωλούνται. Σε ένα μέρος όπου η δραχμή δεν είναι αυτό που ήταν, κι όπου ισχύει το: «Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας» ο Μελισσινός ξεχωρίζει σαν ένας ήπιων τόνων έμπορος και τεχνίτης που προσφέρει, σε λογική τιμή, ένα ποιοτικό προϊόν που το έχει κατασκευάσει ο ίδιος, με την τίμια δουλειά του.

Ο Σταύρος Μελισσινός και η σύζυγός του Σοφία σε ευτυχισμένες στιγμές στη δεκαετία του 1970

Στον αριθμό 89 της Οδού Πανδρόσου, ενός στενού δρόμου, με στενά μαγαζάκια, που στηρίζονται στους τουρίστες που προσελκύονται από τον ελληνικό τρόπο ζωής, ανάμεσα στα σανδάλια και την μυρωδιά του δέρματος, βρίσκεται ο πιο γνωστός ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και λογοτεχνικός μεταφραστής της σύγχρονης Ελλάδας που ασκεί την τέχνη του, χωρίς θόρυβο.
Το αντικείμενο όλης της προσοχής είναι ένας μεσήλικας με μαλλιά που έχουν αρχίσει να αραιώνουν, και με μέση που έχει αρχίσει να φαρδαίνει, αλλά και με τα καθαρά μάτια ενός παιδιού κι ένα πρόσωπο λείο όσο το δέρμα το οποίο επεξεργάζονται τα χέρια του.

Από τότε που άρχισε να γραφεί ποίηση το 1953, ο Μελισσινός έχει εκδώσει 10 βιβλία ποίησης, πολλά από αυτά έχουν μεταφραστεί στο εξωτερικό. Τα έργα του βρίσκονται στις βιβλιοθήκες του Harvard και του Oxford University. Έχει παρουσιαστεί στο B.B.C., και σε τρία αμερικανικά τηλεοπτικά δίκτια και, τελευταία σε συνδυασμό με την επίσκεψη της Miss Canada, στο δικό μας CTV επίσης. Έχει γράψει αρκετά θεατρικά κι έχει μεταφράσει στα ελληνικά, έργα μεγάλων λογοτεχνών. «Τα ελληνικά είναι πλουσιότερα από τις άλλες γλώσσες και συχνά οι μεταφράσεις είναι καλλίτερες», λέει.
η πιο γνωστή δουλειά του, τα Rubayat, του 1959, των οποίων όλα τα 127 τετράστιχα δοξάζουν κάτι που βρίσκεται στα χείλη πολλών Ελλήνων –το κρασί- είναι θέμα μελέτης σε πολλά αμερικανικά πανεπιστήμια. Εφαρμόζει και τις σπουδές του στην ραδιοηλεκτρολογία στην τέχνη του. “Υπάρχει σχέση ανάμεσα σε μαθηματικά και ποίηση. Είναι συναφή”

Ο Δήμος Τσέλιος αγωνιστής το 21, προ-προ πάππους του Σταύρου Μελισσινού από την πλευρά της μητέρας του.

Η ποίησή του είναι λυρική, τείνει προς τον ρομαντισμό του Omar Khayyam και είναι απλή και φιλοσοφική.
Έφτασε στο σημείο όπου ένα από τα έργα του, το θεατρικό “Ζώνη Αγνότητας”, απαγορεύτηκε στην Ελλάδα για πολιτικούς λόγους – γεγονός που τον κάνει περήφανο.

Γιατί ένας τόσο διάσημος άνδρας συνεχίζει να δουλεύει σε μια συνηθισμένη δουλειά;
“Ένας συγγραφέας που δεν κάνει τίποτε άλλο από το να γραφεί”, απαντά “Είναι σαν το Φεγγάρι, που αντανακλά φως δανεισμένο από τον Ήλιο. Ο συγγραφέας χρειάζεται εμπειρίες από πρώτο χέρι, που τις αποκτά εργαζόμενος σε κάποιον άλλο τομέα. Διαφορετικά επαναλαμβάνει ό,τι διαβάζει σε βιβλία άλλων».

Πως άρχισε;

“Άρχισα να γράφω ποίηση στον στρατό. Ένας φίλος προσπαθούσε να γράψει ποίημα στο κορίτσι του αλλά είχε πρόβλημα και ήρθε σε εμένα. Ήταν πολύ κακό”, γελά. “Του έγραψα ένα και το έδειξε στους φίλους του. Τους άρεσε και ήρθαν και αυτοί για να τους γράψω. Όλοι πίστευαν ότι ήμουν πολύ καλός κι έτσι συνέχισα. Τα περισσότερα ήταν ερωτικά ποιήματα”.
Τα σχέδια των σανδαλίων του, σαν την ποίησή του, που συχνά είναι εμπνευσμένη από την ελληνική μυθολογία και ποίηση, βασίζονται στα υποδήματα ατόμων επιφανών όπως ο Πλάτων, ο Περικλής και η Ελένη, με λίγες μετατροπές από τον Μελισσινό.

Η Σοφία Μελισσινού σύζυγος του Σταύρου στα 40 της.

«Ο πατέρας μου όταν άνοιξε το μαγαζί το 1920, πουλούσε σανδάλια με λαστιχένιες σόλες, το ίδιο κι εγώ όταν ανέλαβα το 1954. Κάποια μέρα μια κυρία έφερε ένα ωραίο ζευγάρι, όπως αυτό, και ρώτησε ‘Μπορείς να μου φτιάξεις άλλο ένα;’ Για εξάσκηση έκανα δυο και το δεύτερο το κρέμασα στην πόρτα. Πουλήθηκε σε μισή ώρα. Πήρα το μήνυμα», γελά.
«Έκανα δυο, τέσσερα, έξι, οχτώ. Όλα πουλήθηκαν γρήγορα. Κι έτσι άρχισα να φτιάχνω μόνον αυτόν τον τύπο σανδαλιού και ύστερα άλλοι σανδαλοποιοί άνοιξαν δίπλα μου κι άρχισαν να αντιγράφουν τα σανδάλια μου. Κι αυτοί πήραν το μήνυμα» και γελά συνέχεια με αυτό το χαμηλό κι ευτυχισμένο γέλιο ξανά.

Ο Σταύρος Μελισσινός στο Σανδαλοποιείο του

Μιλά για την πρώτη από τις πολλές επισκέψεις των Μπιτλς. Ήταν το 1968. «Έρχεται πρώτος ο διανοούμενος της παρέας ο … Lennon. Μου λέει ότι διάβασε κάπου τα έργα μου. Ύστερα μπαίνουν όλοι σαν τους επτά νάνους» ξεκαρδίζεται, καθώς μιμείται την είσοδό τους στο κατάστημά του.

Είχαν σωματοφύλακες, αλλά κλείσαμε τις πόρτες γιατί οι θαυμαστές θα γκρέμιζαν τα πάντα. Αγοράσαν όλοι τους πολλά ζευγάρια.

«Τα παιδιά μου με ρωτήσαν αργότερα γιατί δεν πήρα τα αυτόγραφά τους. Είπα: Αυτοί θα έπρεπε να ζητήσουν το δικό μου! Θα υπάρχω κι όταν οι Μπιτλς θα έχουν ξεχαστεί!» γελά και πάλι.

Οι συλλογές ποιημάτων, σε αντίθεση με τα σανδάλια δεν εκτίθενται. Αλλά παρόλα αυτά πωλούνται. Απλώς ρωτάς κι ένα βιβλίο εμφανίζεται και είναι και πολύ πρόθυμος να σας το υπογράψει.

Οι τουρίστες κατά διαστήματα επιστρέφουν για να πάρουν φρέσκα σανδάλια. διατίθενται περίπου 32 σχέδια. Επίσης έρχονται και για μια απλή επίσκεψη. Για κάποιους είναι ένα είδος προσκυνήματος – γιατί το μαγαζί του Σταύρου Μελισσινού, Του Ποιητή Σανδαλοποιού είναι μια από αυτές τι ευχάριστες ανακαλύψεις. Ακόμα κι ένας τουρίστας που τα έχει δει όλα θα συμφωνούσε.